Dập dịch tin giả - Kỳ 1: Sau khi bị phạt, thì 'tôi biết tôi sai'
Trước thời khắc chuyển giao từ năm cũ sang năm mới Ất Tỵ 2025, AFC có động thái mới nhắc về bóng đá Việt Nam. Trên trang mạng xã hội chính thức, cơ quan quản lý bóng đá châu Á đăng tải dòng trạng thái đầy ý nghĩa: "Bóng đá Việt 2025 - Thật "cứng" trong năm "rắn", kèm theo hình ảnh có những đội tuyển quốc gia (nam, nữ) và các CLB xuất sắc tại V-League.Chưa hết, AFC còn tặng bóng đá Việt Nam một bài "vè": "Lối chơi chắc chắn - Mạnh mẽ cứng rắn - Diện mạo tươi tắn - Gặp nhiều may mắn".Có thể nói, bóng đá Việt Nam vừa trải qua năm 2024 thành công, với đỉnh cao là chức vô địch giải bóng đá Đông Nam Á (AFF Cup 2024). Vào cuối năm 2024 âm lịch, thầy trò HLV Kim Sang-sik đã mở ra một tương lai đầy hứa hẹn, khiến cho nhiều người hâm mộ bóng đá luôn trông chờ những màn trổ tài của đội tuyển Việt Nam trong năm 2025.Trong năm mới Ất Tỵ, bóng đá Việt Nam sẽ tham dự nhiều đấu trường quan trọng. Trong đó, đội tuyển Việt Nam chinh chiến tại vòng loại Asian Cup 2027. HLV Kim Sang-sik được dự báo sẽ gặp nhiều thử thách hơn trong giai đoạn đầu của giải đấu hàng đầu châu lục, khi lực lượng bị sứt mẻ. Chân sút trụ cột Nguyễn Xuân Son dính chấn thương nặng tại AFF Cup 2024 và chắc chắn sẽ không kịp trở lại để cống hiến cho đội tuyển Việt Nam tại Asian Cup 2027, ít nhất là trong giai đoạn lượt đi của vòng bảng.Một sân chơi rất lớn nhận được sự quan tâm đặc biệt mà bóng đá Việt Nam sẽ góp mặt là Đại hội thể thao Đông Nam Á 2025. U.22 Việt Nam và đội tuyển nữ Việt Nam tranh tài tại SEA Games 33, tổ chức ở Thái Lan. Đội tuyển futsal nữ Việt Nam sẽ ra sân tại vòng chung kết futsal nữ châu Á 2025, giải đấu chắp cánh cho giấc mơ dự World Cup. Đội tuyển U.17 Việt Nam cũng so tài tại vòng chung kết U.17 châu Á 2025.Jun Vũ gây 'đỏ mắt' với cảnh nóng táo bạo trong phim 18+
Chiều 20.2, liên bộ Công thương đã công bố thông tin điều hành giá xăng dầu, bắt đầu áp dụng từ 15 giờ cùng ngày.Theo liên bộ Công thương - Tài chính, thị trường xăng dầu thế giới kỳ điều hành từ ngày 13 - 19.2 chịu ảnh hưởng của các yếu tố như: thời tiết lạnh tại Mỹ ảnh hưởng tới nguồn cung dầu, Ukraine tấn công vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Nga. Ngoài ra, Israel và Hamas dự kiến bắt đầu các cuộc đàm phán gián tiếp về giai đoạn 2 của thỏa thuận ngừng bắn giữa hai bên, thảo luận về việc chấm dứt xung đột quân sự giữa Nga với Ukraina… Các yếu tố nêu trên khiến giá xăng dầu thế giới trong những ngày vừa qua có biến động lên xuống tùy mặt hàng.Trong kỳ điều hành này, liên bộ Công thương - Tài chính quyết định không trích lập, không chi Quỹ Bình ổn giá đối với tất cả các mặt hàng xăng dầu.Theo đó, giá bán các mặt hàng xăng phổ biến trên thị trường áp dụng từ 15 giờ chiều nay 20.2 như sau: Xăng E5RON 92 không cao hơn 20.855 đồng/lít, tăng 257 đồng/lít so với giá cơ sở hiện hành, thấp hơn xăng RON 95 là 476 đồng/lít. Giá xăng RON 95 không cao hơn 21.331 đồng/lít, tăng 257 đồng/lít so với giá cơ sở hiện hành.Giá dầu diesel không cao hơn 19.063 đồng/lít, giảm 10 đồng/lít so với giá cơ sở hiện hành. Giá dầu hỏa không cao hơn 19.513 đồng/lít, tăng 40 đồng/lít so với giá cơ sở hiện hành. Giá dầu mazut không cao hơn 17.596 đồng/kg, giảm 183 đồng/kg so với giá cơ sở hiện hành.Theo liên bộ Công thương - Tài chính, phương án điều hành giá xăng dầu kỳ này căn cứ theo diễn biến giá xăng dầu thế giới nêu trên, biến động tăng tỷ giá VND/USD và các quy định hiện hành.Phương án điều hành giá xăng dầu nhằm bảo đảm biến động giá xăng dầu trong nước phù hợp với biến động giá xăng dầu thế giới; tiếp tục duy trì mức chênh lệch giá giữa xăng sinh học E5RON 92 và xăng khoáng RON 95 ở mức hợp lý để khuyến khích sử dụng nhiên liệu sinh học theo chủ trương của Chính phủ; bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các chủ thể tham gia thị trường.Liên quan đến thị trường xăng dầu, mới đây, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) gửi văn bản thúc các địa phương yêu cầu các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu phải thực hiện quy định về hóa đơn điện tử theo từng lần bán hàng.Theo Tổng cục Thuế, đến ngày 10.2, cả nước có khoảng 70% cửa hàng bán lẻ xăng dầu đã áp dụng giải pháp kết nối tự động phát hành hóa đơn điện tử từng lần bán hàng. Đến nay, cả nước vẫn còn 13 địa phương có tỷ lệ dưới 60%, trong đó các tỉnh: Cà Mau, Bến Tre, Đồng Tháp… đạt tỷ lệ thấp.Tổng cục Thuế yêu cầu, chậm nhất trong tháng 3, toàn bộ các cửa hàng kinh doanh bán lẻ xăng dầu trên toàn quốc phải áp dụng giải pháp kết nối tự động phát hành hóa đơn điện tử theo từng lần bán hàng.
Nước gừng – liệu pháp đơn giản, giữ sức khỏe, dễ dàng giảm cân những ngày đông
Vụ tranh chấp di sản thừa kế của cố NSƯT Vũ Linh vẫn là tâm điểm của dư luận suốt những giờ qua sau phán quyết sơ thẩm của TAND TP.HCM xác định bà Hồng Loan là người duy nhất thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Tuy nhiên, cuộc chiến pháp lý và những xung đột gia đình vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại khi Hồng Loan đã tuyên bố sẽ kháng cáo, trong khi mẹ con Hồng Phượng cũng đưa ra động thái đáng chú ý. Sau chiến tích vô địch AFF Cup 2024, HLV Kim Sang-sik đã có buổi trả lời phỏng vấn Báo Thanh Niên với nhiều chia sẻ đầy bất ngờ về hành trình đáng nhớ này. Ông đặc biệt nhấn mạnh đến Xuân Son - ngôi sao sáng nhất của đội bóng cũng như những trải lòng về mong muốn giản dị, gần gũi đến người hâm mộTrong khi đó, tình trạng bạo lực đường phố ngày càng gia tăng, khi những va chạm nhỏ trên đường có thể trở thành "mồi lửa" cho những cuộc ẩu đả một cách công khai, thậm chí ngày càng nhiều vụ có cả nữ giới tham gia gây xôn xao dư luận. Đã có nhiều trường hợp bị xử lý, bắt khẩn cấp hoặc khởi tố hình sự. Chuyên gia đã chỉ ra nguyên nhân dẫn đến thực trạng đáng báo động này.Xu Hướng 24 là chương trình trực tiếp bàn luận về kinh tế, xã hội, được phát trực tiếp từ thứ hai đến thứ sáu hàng tuần trên các nền tảng Báo Thanh Niên.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Đăng ảnh biển số 'ngũ quý 8' chưa cấp lên Facebook, bị phạt 5 triệu đồng
Cơ quan Phòng thủ tên lửa Mỹ (MDA) mới đây thông báo Bộ Quốc phòng Mỹ đã đổi tên chương trình phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa "Vòm Sắt cho Mỹ" thành "Vòm Vàng cho Mỹ", theo chuyên san quân sự The War Zone ngày 25.2.Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth tình cờ nhắc đến sự thay đổi này trong một bình luận ngày 20.2. Cụ thể, khi nhắc đến kế hoạch điều chỉnh ngân sách của Lầu Năm Góc, ông Hegseth liệt kê "Vòm Vàng, hay Vòm Sắt" sẽ là các chương trình sẽ không bị cắt giảm ngân sách.Vòm Sắt (Iron Dome) là hệ thống tên lửa phòng không tầm ngắn trứ danh của Israel, chuyên ngăn chặn rốc két hay đạn pháo, máy bay không người lái (UAV) và tên lửa hành trình. Trong khi đó, chương trình của Mỹ có quy mô lớn hơn nhiều. Sau khi nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã ký lệnh hành pháp vào ngày 27.1 ra lệnh phát triển lá chắn tên lửa thế hệ kế tiếp.Theo đó, hệ thống mới phải có năng lực ngăn chặn tên lửa đạn đạo, tên lửa bội siêu thanh và tên lửa hành trình tiên tiến, cũng như các cuộc tấn công từ trên không khác từ các đối thủ ngang hàng lẫn yếu hơn Mỹ. Bên cạnh đó, Nhà Trắng yêu cầu phải phát triển và triển khai tên lửa đánh chặn trong không gian, cùng nhiều nội dung khác.Chưa rõ khi nào và vì sao Mỹ đổi tên chương trình Vòm Sắt thành Vòm Vàng nhưng theo The War Zone, đây rõ ràng là cách để phân biệt với hệ thống của Israel. Bên cạnh đó, có khả năng cái tên mới được sử dụng vì Tổng thống Trump nổi tiếng là người thích màu vàng.Nhà Trắng chưa bình luận về thay đổi nói trên.
